【台語世界／錄音】為啥物？無為著啥物

文、錄音／盧佩芊（Lu Boi Thien）
我beh去新加坡𨑨迌！為啥物？
我beh學台語！為啥物？
我欲beh...！為啥物？
想看māi tī咱講家己beh做啥物代誌ê時陣，敢有人會問咱為啥物beh按呢做？
細漢ê時，若是聽著別人問講「為啥物」彼个問題，我lóng足討厭，koh有淡薄仔驚惶。彼時陣，對我來講，上困難ê問題著是「為啥物」。
你敢是聽著囡仔一直問「為啥物」、「為啥物」ê時陣，心情著有一寡無奈，koh誠向望彼个問題是伊上尾一个「為啥物」ê問題！
你敢koh會記得學生時代，咱lóng愛寫申論題，彼款題目定定lóng是khǹg tī後尾，而且lóng是足bē-hiáu寫答ê問題？
Tī冊店ia̍h-sī圖書館mā會使看著足濟一千ia̍h-sī一萬个「為啥物」冊名ê冊。
Tī生活內底，咱mā一直拄著「為啥物」ê問題，有時是別人問你- -ê，有時是你家己leh問家己。
生活內底總是有千千萬萬个「為啥物」ê問題，你敢真正lóng有答案？你敢lóng會使想著回答的ê方式？
Bē當無承認講咱做代誌有時mā有理由抑是藉口，m̄-koh斟酌kā想，tī咱做決定ê彼陣敢真正有明確ê理由？你敢是tī彼个時陣著已經kā算盤tiak好勢？Ia̍h-sī tī別人問你「為啥物」beh按呢做ê時，才hō͘別人，甚至家己一个聽起來是合理ê理由？
詳細想做決定ê時陣敢真正有理由？若無，按呢後來敢一定ài有理由？
人干焦活一pái，人干焦愛為家己負責爾爾。若是beh做ê代誌無犯法mā bē影響別人，按呢著按照家己ê想法去做，m̄免硬beh舖排一个理由。
對別人講出做代誌ê理由著親像hō͘別人一个交代，M̄-koh家己ê代誌家己決定，敢有必要chhōe理由對別人解說？
講理由實在無hiah-nī-á重要lah。
Āu-pái若有人問你「為啥物」，著笑笑應講，無為啥物，干焦想著、干焦beh按呢做爾爾。
人ê一生，已經有誠濟ê煩惱，所以，若會使較簡單咧，著mài hō͘家己hiah-nī-á thiám。Beh做著做，m̄免hō͘別人任何你為著beh解釋才想出來ê理由。
台灣字（白話字）版
Ūi-siáⁿ-mi̍h? Bô ūi-tio̍h siáⁿ-mi̍h
Góa beh khì Sin-ka-pho chhit-thô! Ūi-siáⁿ-mi̍h?
Góa beh o̍h Tâi-gí! Ūi-siáⁿ-mi̍h?
Góa beh...! Ūi-siáⁿ-mi̍h?
Siūⁿ khòaⁿ-māi tī ka-kī kóng beh chò siáⁿ-mi̍h tāi-chì ê sî-chūn, kám ū lâng mn̄g lán ūi-siáⁿ-mi̍h beh án-ne chò?
Sè-hàn ê sî, nā-sī thiaⁿ-tio̍h pa̍t-lâng mn̄g kóng “ūi siáⁿ-mi̍h” hit ê būn-tê, góa lóng chiok thó-ià, koh ū tām-po̍h-á kiaⁿ-hiâⁿ. Hit sî-chūn, tùi góa lâi kóng, siōng khùn-lân ê būn-tê tio̍h-sī “ūi siáⁿ-mi̍h”.
Lí kám-sī thiaⁿ-tio̍h gín-á it-ti̍t mn̄g “ūi siáⁿ-mi̍h”, “ūi siáⁿ-mi̍h” ê sî-chūn, sim-chêng tio̍h ū chi̍t-kóa bô-nāi, koh chiâⁿ ǹg-bāng hit ê būn-tê sī i siōng-bóe chi̍t-ê “ūi siáⁿ-mi̍h” ê būn-tê!
Lí kám ē kì- -tit ha̍k-seng sî-tāi, lán lóng ài siá sin-lūn-tê. Hit khoán tê-bo̍k tiāⁿ-tiāⁿ lóng sī khǹg tī āu-bóe, jî-chhiáⁿ lóng-sī chiok bē-hiáu siá ê būn-tê?
Tī chheh-tiàm ia̍h-sī tô͘-su-koán mā ē-sái khòaⁿ-tio̍h chiok chē chi̍t-chheng ia̍h-sī chi̍t-bān ê “ūi siáⁿ-mi̍h” chheh-miâ ê chheh.
Tī seng-oa̍h lāi-té, lán mā it-ti̍t tú-tio̍h “ūi siáⁿ-mi̍h” ê būn-tê, ū-sî sī pa̍t-lâng mn̄g lí- -ê, ū-sî sī lí ka-kī leh mn̄g ka-kī.
Seng-oa̍h lāi-té chóng- -sī ū chhian-chhian-bān-bān ê “ūi siáⁿ-mi̍h” ê būn-tê. Lí kám chin-chiàⁿ lóng ū tap-àn? Lí kám lóng ē-sái siūⁿ-tio̍h hôe-tap ê hong-sek?
Bē-tàng bô sêng-jīn kóng lán chò tāi-chì ū-sî mā ū lí-iû ia̍h-sī chioh-kháu. M̄-koh chim-chiok kā siūⁿ, tī lán chò koat-tēng ê hit-chūn kám chin-chiàⁿ ū bêng-khak ê lí-iû? Lí kám-sī tī hit ê sî-chūn tio̍h í-keng kā sǹg-pôaⁿ tiak hó-sè? Ia̍h-sī tī pa̍t-lâng mn̄g lí “ūi siáⁿ-mi̍h” beh án-ne chò ê sî chiah hō͘ pa̍t-lâng sīm-chì ka-kī chi̍t-ê thiaⁿ- -khí-lâi sī ha̍p-lí ê lí-iû?
Siông-sè siūⁿ chò koat-tēng ê sî-chūn kám chin-chiàⁿ ū lí-iû? Nā bô, án-ne āu-lâi kám it-tēng ài ū lí-iû?
Lâng kan-na oa̍h chi̍t-pái, lâng kan-na ài ūi ka-kī hū-chek niā-niā. Nā-sī beh chò ê tāi-chì bô hoān-hoat mā bē éng-hióng pa̍t-lâng, án-ne tio̍h àn-chiàu ka-kī ê siūⁿ-hoat khì chò, m̄-bián ngē beh pho͘-pâi chi̍t-ê lí-iû.
Tùi pa̍t-lâng kóng chhut chò tāi-chì ê lí-iû tio̍h chhin-chhiūⁿ hō͘ pa̍t-lâng chi̍t-ê kau-tài, m̄-koh ka-kī ê tāi-chì ka-kī koat-tēng, kám ū pit-iàu chhōe lí-iû tùi pa̍t-lâng kóng?
Kóng lí-iû si̍t-chāi bô hiah-nī-á tiōng-iàu lah.
Āu-pái nā-ū lâng mn̄g lí “ūi siáⁿ-mi̍h”, tio̍h chhiò-chhiò ìn kóng, bô ūi-siáⁿ-mi̍h, kan-na siūⁿ- -tio̍h, kan-na beh án-ne chò niā-niā.
Lâng ê i̍t-seng, í-keng ū chiâⁿ chē ê hoân-ló. Só͘-í, nā ē-sái khah kán-tan leh, tio̍h mài hō͘ ka-kī hiah-nī-á thiám. Beh chò tio̍h chò, m̄-bián hō͘ pa̍t-lâng jīm-hô lí ūi-tio̍h beh kái-soeh chiah siūⁿ- -chhut-lâi ê lí-iû.
讀hōo你聽